Pearl Harbor 80 χρόνια μετά την επίθεση των Ιαπώνων

 Pearl Harbor 7 Δεκεμβρίου 1941 

I never thought those little yellow sons-of-bitches could pull off such an attack, so far from Japan.” Αυτό ομολόγησε ο ναύαρχος Husband Kimmel, πρώην επικεφαλής του Στόλου του Ειρηνικού στην Επιτροπή του Κογκρέσου για τη διερεύνηση των γεγονότων του Pearl Harbor.

Οι Ιάπωνες εξαπέλυσαν την επίθεσή τους στις 7 Δεκεμβρίου 1941. Ο Ιαπωνικός Στόλος ξεκίνησε με επικεφαλής τον Ναύαρχο Τσουίτσι Ναγκούμο από την Ιαπωνία στις 2 Δεκεμβρίου 1941. Περιλαμβάνει τέσσερα αεροπλανοφόρα με 353 αεροσκάφη, καταδιωκτικά, βομβαρδιστικά οριζοντίου επιθέσεως και καθέτου εφορμήσεως καθώς και τορπιλοπλάνα. Ως πλοία συνοδείας δύο θωρηκτά, τέσσερα καταδρομικά, έντεκα αντιτορπιλικά και εννέα πετρελαιοφόρα σκάφη. Τέλος, έξι συμβατικά υποβρύχια και πέντε «υποβρύχια τσέπης».

Στις 07:02 της 7ης Δεκεμβρίου δύο υπαξιωματικοί στον σταθμό Ραντάρ της Χαβάης εντοπίζουν πλήθος αδιευκρίνιστων στόχων να εμφανίζονται στην οθόνη τους. Το αναφέρουν στο αξιωματικό υπηρεσίας που τους απανταει «Ξεχάστε τα….» Δυστυχώς αυτό ήταν το πρώτο κύμα επίθεσης.

Ο επικεφαλής Ιάπωνας Φουσίντα δίνει το έναυσμα για την επίθεση με το συνθηματικό «Tora, tora, tora». (το οποίο στα ιαπωνικά σημαίνει Τίγρης).

Τα ιαπωνικά αεροσκάφη πλήττουν αμερικανικά πλοία και αεροπλάνα που βρίσκονται στο έδαφος. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε σε δυο κύματα και διήρκεσε 1 ώρα και 15λεπτά

Οι Ιαπωνικές απώλειές είναι σχετικά μικρές. 29 Αεροσκάφη και 5 υποβρύχια τσέπης. Συνολικά 64 νεκροί, 55 αεροπόροι και εννέα από τα υποβρύχια τσέπης.

Οι απώλειες των ΗΠΑ ήταν μεγάλες. Τα θωρηκτά USS Arizona (BB-39) και USS Oklahoma (BB-37) κταστράφηκαν ολοσχερώς. Τα θωρηκτά West Virginia (BB-48) και California (BB-44 βυθίστηκαν αλλά αργότερα ανελκύθηκαν και επισκευάστηκαν. Τα θωρηκτά Nevada (BB-36), Pennsylvania (BB-38), Maryland (BB-46) και Tennessee (BB-43) υπέστησαν βαριές ζημίες. Τα καταδρομικά Helena (CL-50), Honolulu (CL-48) και Raleigh (CL-7) και τα αντιτορπιλικά Cassin (DD-372), Downes (DD-375), Helm (DD-388) και Shaw (DD-373) υπέστησαν σοβαρότατες ζημίες. Ζημιές υπέστησαν και πολλά από τα βοηθητικά σκάφη. Επιπλέον, καταστράφηκαν συνολικά 169 αεροσκάφη 92 του ναυτικού και 77 του στρατού. Άλλα 159 υπέστησαν ζημιές. Οι ΗΠΑ θρήνησαν 2.403 περίπου νεκρούς και 1.178 τραυματίες.

Στις 8 Δεκεμβρίου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θα κηρύξει τον Πόλεμο στις δυνάμεις του Άξονα.

Η επίθεση των Ιαπώνων αν και σε τακτικό - επιχειρησιακό επίπεδο πέτυχε το σκοπό της, ωστόσο στρατηγικά δεν μπορεί να θεωρηθεί επιτυχής, καθώς

1. Ένα μεγάλο μέρος των αμερικανικών πλοίων που υπέστησαν βλάβες, επισκευάστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

2. Δεν έπληξε τις εγκαταστάσεις υποδομής του αμερικανικού ναυτικού στη Χαβάη.

3. Δεν έπληξε τα αεροπλανοφόρα της δύναμης του Ειρηνικού τα οποία εκείνη την ημέρα βρίσκονταν εκτός ναυστάθμου σε άσκηση.

Έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις για το αν οι ΗΠΑ γνώριζαν εκ των προτέρων την επίθεση (ιδίως με εφαλτήριο το γεγονός ότι μέρος του αμερικανικού στόλου απουσίαζε). Διαφαίνεται ότι αν και υπήρχαν πληροφορίες ότι ο πόλεμος στον Ειρηνικό ήταν επικείμενος, όπως προκύπτει βάση μυστικών πληροφοριών, διπλωματικών πηγών, αλλά ακόμη και από το ίδιο το γεγονός του εξοπλισμού της Ιαπωνίας και της ιμπεριαλιστικής εξάπλωσης στην Ανατολική Ασία. Ωστόσο, οι αμερικάνοι δεν πίστευαν ότι οι Ιάπωνες θα αποτολμούσαν ένα τέτοιο αιφνιδιαστικό στρατηγικό χτύπημα τόσο μακριά από τη βάση τους.

Μια σειρά παθογενειών της θεωρίας των πληροφοριών όπως group thinking, self-mirroring και misreading of cultural norms, μπορούν να ερμηνεύσουν την αποτυχία του αμερικανικού συστήματος πληροφοριών να εντοπίσει, να αξιολογήσει και να προβλέψει την ιαπωνική ενέργεια.

Μετά το τέλος της επίθεσης, η Ιαπωνία είχε το χρόνο να επεκτείνει την αυτοκρατορία της στην νοτιοανατολική Ασία και να καταλάβει με ελάχιστη αντίσταση τις Φιλιππίνες, την Ινδονησία και όλες τις περιοχές που θα τις εξασφάλιζαν πρώτες ύλες.

Οι ΗΠΑ όμως με την είσοδό τους στον πόλεμο κατάφεραν να κινητοποιήσουν μια τεράστια μηχανή παραγωγής πολεμικού υλικού, όπου όπως φαίνεται και στο πρώτο σχήμα κατάφερε σε σχετικά σύντομο χρόνο να υπερκεράσει τόσο αριθμητικά όσο και ποιοτικά τον Ιαπωνικό στόλο και το πιο σημαντικό να καταφέρει να αναπληρώνει τις όποιες απώλειες σε υλικό αλλά και προσωπικό, κάτι που οι Ιάπωνες δεν κατάφεραν.

Οι πρώτες ήττες των Ιαπώνων, με απαρχή αυτή του Midway παράλληλα με την αδυναμία αναπλήρωσης απωλειών κατέστησαν το αποτέλεσμα απλή νομοτέλεια.

Με συντομία μπορούμε να αναφερθούμε στους παράγοντες που οδήγησαν τους αμερικανούς στη νίκη στον Πόλεμο του Ειρηνικού:

1. Ανθεκτικότητα μετά το πρώτο χτύπημα, σε υλικό και κυρίως ηθικό.

2. Η δυνατότητα κινητοποίησης αλλά κυρίως διατήρησης (sustain) για μακρό χρονικό διάστημα μιας τεράστιας παραγωγικής δυναμικής.

3. Η δυνατότητα κινητοποίησης και έρευσης ανθρώπινου δυναμικού με κατάλληλες δεξιότητες.

4. Στρατηγική στο θέατρο επιχειρήσεων.

Στα σχήματα και φωτογραφίες που παρατίθενται:

1. Η στιγμή της επίθεσης

2. Η έκρηξη στην πλωριά πυριταποθήκη του Αντιτορπιλικού Shaw, το οποίο αργότερα επισκευάσθηκε.

3. Η αναλογία δυνάμεων Ιαπωνίας-Αμερικής στο Pearl Harbor και μέχρι τη λήξη του Πολέμου.

ΗΠΑ: Ναυτική άσκηση μη επανδρωμένων συστημάτων

 Στις 19 Απριλίου ο 3ος Στόλος των ΗΠΑ ξεκίνησε μια μεγάλη άσκηση με την επωνυμία "Unmanned Integrated Battle Problem 21'', με τη συμμετοχή αριθμού μη επανδρωμένων ναυτικών συστημάτων.

Πρόκειται για την πρώτη άσκηση αυτού του είδους στην οποία πρόκειται να συμμετάσχουν και επανδρωμένες μονάδες του ναυτικού των ΗΠΑ.

Βασικοί σκοποί της άσκησης είναι η χρήση των μη επανδρωμένων συστημάτων σε:

   1. Έργα Πληροφοριών και Επιτήρησης (Intelligence Surveillance and Reconnaissance-ISR)

  2. Η δοκιμή δογμάτων συνεργασίας επανδρωμένων και μη επανδρωμένων συστημάτων (manned-unmanned teaming concepts).

  3. Η στοχοποίηση εχθρικών μονάδων από μη επανδρωμένα συστήματα και στη συνέχεια η προσβολή τους από επανδρωμένες μονάδες.

   4. Συνολικά η άσκηση θα αποτελέσει πυλώνα σχετικά με τις μελλοντικές αποφάσεις για την αναδιοργάνωση του ναυτικού.

Από το ναυτικό των ΗΠΑ ανακοινώθηκαν τα μη επανδρωμένα συστήματα που λάβουν μέρος στην άσκηση:

  1. Medium Displacement Unmanned Surface Vessels (Sea Hunter- Seahawk)

  2. MQ-88 First Scout Unmanned Aerial Vehicle

  3. MQ-9 Sea Guardian Unmanned Aerial Vehicle 

  4. Ocean Aerial Triton Class Dual Modality  Underwater and Surface Autonomous Vehicle.

 5. Σμήνος από μικρότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, επιφανείας και υπό την επιφάνεια συστήματα. 

Χαρακτηριστικά σκαφών:

Αναφορικά με την πρώτη κατηγορία πρόκειται για μεγάλα μη επανδρωμένα σκάφη μήκους 40μέτρων τύπου trimaran, τα οποία μπορούν να αναπτύξουν υψηλή ταχύτητα έως 27Κ, με χωρητικότητα δεξαμενών με 40 τόνους καυσίμου, γεγονός που τους επιτρέπει να παραμένουν έως και 70 ημέρες σε μια περιοχή ή να καλύπτουν 10,000 μίλια (40 φορές περίπου την απόσταση Πειραιάς - Καστελλόριζο με ταχύτητα 12Κ. Επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να επιχειρούν σε κατάσταση θαλάσσης έως 5 (2,5-4 μέτρα) και να είναι πλεύσιμα σε κατάσταση θαλάσσης έως 7 (6-9 μέτρα). Επίσης είναι εύλογο ότι το ημερήσιο κόστος λειτουργίας τους είναι σημαντικά μικρότερο αυτών των μονάδων επιφανείας.

 

Στη φωτογραφία τα μη επανδρωμένα επιφανείας Seahawk,(μπροστά)και Sea Hunter κατά τη διάρκεια της άσκησης στο San Diego. (Πηγή MC2 Thomas Gooley/Navy).

Πλεονεκτήματα μη επανδρωμένων συστημάτων

Τα προσδοκώμενα οφέλη από τη χρήση μη επανδρωμένων συστημάτων στις ναυτικές επιχειρήσεις είναι 

1. Μικρότερο κόστος λειτουργίας σε σχέση με τις επανδρωμένες μονάδες.

2.   Μικρότερες απαιτήσεις σε ανθρώπινο δυναμικό.

3. Δυνατότητα αύξησης του ρίσκου τη αποστολής καθώς δεν είναι επανδρωμένα.

4. Παραμονή στο θέατρο επιχειρήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα (κυρίως τα μεγάλα συστήματα).

5. Δυνατότητα αύξησης του αριθμού των μονάδων του ναυτικού (capacity) με το ίδιο ή μικρότερο κόστος.  

Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η χρήση των μη επανδρωμένων συστημάτων μπορεί να αυξήσει τις δυνατότητες φονικότητας (lethality) ενός στόλου παρέχοντας είτε μεγαλύτερο αριθμό φορέων όπλων είτε παρέχοντας ποιοτική και συνεχή στοχοποίηση των εχθρικών μονάδων. Αυξάνεται ταυτόχρονα και το επίπεδο επιβιωσιμότητας των επανδρωμένων μονάδων καθώς οι αποστολές υψηλού ρίσκου αναλαμβάνονται από τις επανδρωμένες μονάδες. Τέλος, αυξάνονται κατακόρυφα οι δυνατότητες ετοιμότητας ενός στόλου να διατηρήσει επί μακρόν μονάδες σε μια περιοχή ενδιαφέροντος.

Επιπρόσθετα πρέπει να επισημανθούν οι δυνατότητες που παρέχουν τα σμήνη μικρότερων μη επανδρωμένων συστημάτων, τα οποία μπορεί να μην προσφέρουν τις παραπάνω δυνατότητες και πλεονεκτήματα  ωστόσο ένα σμήνος (μεγάλος αριθμός ομοειδών συστημάτων που συνεργάζονται μεταξύ τους) μπορεί να προσφέρει έρευνα μεγάλης περιοχής σε σύντομο χρονικό διάστημα με μικρό κόστος και ρίσκο. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός τέτοιων συστημάτων μπορεί να προκαλέσει παραπλάνηση - σύγχυση και κορεσμό στον αντίπαλο επιτρέποντας την απομείωση των αμυντικών του δυνατοτήτων και καθιστώντας τον κατά συνέπεια τρωτό.

Τουρκική anti-NAVTEX: Προοίμιο μιας νέας κρίσης;

  

Την Παρασκευή 16 Απριλίου ο τουρκικός σταθμός  NAVTEX Αττάλειας, εξέδωσε anti-NAVTEX έναντι της προηγούμενης ελληνικής NAVWARN HA69-260/2, η οποία αφορούσε ερευνητικές εργασίες του γαλλικού ωκεανογραφικού σκάφους L’ ATALANTE στο Νοτιοανατολικό Κρητικό πέλαγος και στη  Μεσόγειο, από 15 έως 18 Απριλίου.

Το ακριβές κείμενο της anti-Navtex, είναι το ακόλουθο:

 
TURNHOS N/W :0313/21 (Antalya NAVTEX Station) (Published Date: 16-04-2021 13:16)TURNHOS N/W :0313/21
MEDITERRANEAN SEA
1. UNAUTHORIZED STATION HAS BROADCASTED NAVWARN HA69-260/21 FALLS WITHIN TURKISH CONTINENTAL SHELF AND TURKISH NAVTEX SERVICE AREA.
2. ANTALYA NAVTEX STATION HAS THE AUTHORITY TO BROADCAST NAVTEX MESSAGE IN THE AREA. HA69/260/21 IS NULL AND VOID.
3. CANCEL THIS MESSAGE 182100Z APR 21

 

Από το κείμενο χρήζουν να επισημανθούν τα ακόλουθα:

1. Το σύστημα ναυτιλιακών προειδοποιήσεων Navtex, αποτελεί βοήθημα για την εξασφάλιση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας. Οι προειδοποιήσεις αυτές εκπέμπονται από παράκτιους σταθμούς οι περιοχές ευθύνης των οποίων συνήθως συμπίπτουν με την υφαλοκρηπίδα του παράκτιου κράτους. Οι περιοχές αυτές δεν αποτελούν ζώνες κυριαρχίας ή δικαιοδοσίας, αλλά είναι περιοχή αρμοδιοτήτων, συνεπώς με το γράμμα του νόμου δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως μηχανισμός διεκδίκησης θαλασσίων ζωνών. Επίσης, οι anti-Navtex δεν έχουν ουδεμία κανονιστική ισχύ για τη ναυτιλία, ενώ θα έλεγε κανείς ότι εν δυνάμει μπορεί να αποτελέσουν πηγή σύγχυσης.

2.  Αν και όπως προαναφέρθηκε, η περιοχές εκπομπής κάθε σταθμού έχουν το χαρακτήρα αρμοδιότητας και όχι δικαιώματος ή κυριαρχίας εν τούτοις είναι ζωτικής σημασίας να συμπίπτουν τα όρια δικαιοδοσίας και ευθύνης. Ένα πλοίο που διεξάγει έρευνες σε μια περιοχή λαμβάνει άδεια (εφόσον δεν πρόκειται για Ανοιχτή Θάλασσα) από το παράκτιο κράτος που διαθέτει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, συνεπαγόμενα είναι λογικό να συμπίπτει αυτή η περιοχή ευθύνης με την περιοχή δικαιοδοσίας. 

3. Το νόημα  της anti-navtex είναι διττό, αφενός αμφισβητεί τα όρια ευθύνης του ελληνικού σταθμού Ηρακλείου, αλλά επιπλέον τονίζει ότι τα όρια του σταθμού Αττάλειας συμπίπτουν με αυτά της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, ενισχύοντας τον ανωτέρω ισχυρισμό. Η συγκεκριμένη παρατήρηση συσχετίζεται με τη θέση ότι εξ αρχής, από όταν άρχισε η Τουρκία να αμφισβητεί της περιοχές αρμοδιότητας των ελληνικών σταθμών, ουσιαστικά στόχευε μακροπρόθεσμα στην αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και δεν επρόκειτο για μια άνευ ουσίας αντιπαράθεση σε επίπεδο αρμοδιοτήτων (και συνεπώς ελάσσονος σημασίας) όπως τόνιζαν διάφοροι αναλυτές.

4. Η τουρκική anti-Navtex ακολούθησε τη λεκτική σύγκρουση των ΥΠΕΞ, λειτουργώντας (ίσως) εν είδει αντιποίνων στις δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ, καθόσον δεν εκπέμφθηκε την πρώτη (ή την προηγούμενη) ημέρα των ερευνών του γαλλικού σκάφους. Οπότε απομένει να αποδειχθεί εάν πρόκειται για αντίποινα ή για απαρχή μιας εν τοις πράγμασοι αμφισβήτησης της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας του Αυγούστου 2020.

5. Η περιοχή την οποία αφορά η τουρκική anti-Navtex ανήκει στην ελληνική ΑΟΖ η οποία προέκυψε κατόπιν της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας του προηγούμενου χρόνου. Παράλληλα, περιέχεται και στην περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Συνεπώς πρόκειται για την πρώτη πράξη έμπρακτης επιβεβαίωσης των τουρκικών αξιώσεων και ταυτόχρονα αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Έχει ιδιαίτερη σημασία μάλιστα το γεγονός ότι η τουρκική βούληση δεν εκφράστηκε με την έκδοση της Navtex αλλά και με την αποστολή πολεμικού σκάφους στην περιοχή ερευνών.