Στις 24 Νοεμβρίου ολοκληρώθηκε η ναυτική άσκηση με την ονομασία Joint Friendship Bridge 2020, η οποία διεξήχθη στη Μαύρη Θάλασσα με τη συμμετοχή ρωσικών και αιγυπτιακών ναυτικών δυνάμεων.
Οι στόχοι της άσκησης ήταν η συνεκπαίδευση των μονάδων σε θέματα προστασίας θαλασσίων γραμμών επικοινωνίας από ποικίλες απειλές, η εμπέδωση της συνεργασίας των δύο ναυτικών και η εξασφάλιση ασφάλειας και σταθερότητας στη θαλάσσια περιοχή.
Η συγκεκριμένη άσκηση δεν ήταν η πρώτη μεταξύ των δύο χωρών, ωστόσο ήταν η πρώτη φορά που τα δύο ναυτικά συνεργάστηκαν στη Μαύρη Θάλασσα και σίγουρα από τις πρώτες φορές που το αιγυπτιακό ναυτικό διέβη τα στενά του Βοσπόρου και του Ελλησπόντου, τα οποία ελέγχονται από την Τουρκία με την οποία η Αίγυπτος δεν διατηρεί τις καλύτερες σχέσεις από το 2013 έως σήμερα.
Η σημασία και οι σκοποί των ασκήσεων αυτού του τύπου επεκτείνεται πολύ πέραν της στρατιωτικής συνεκπαίδευσης. Όπως είναι ίσως γνωστό ένας από τους τρεις ρόλους που επιτελείται να εκπληρώσει ένα πολεμικό ναυτικό είναι αυτός της Ναυτικής Διπλωματίας.
Η Ναυτική Διπλωματία αποτελεί ουσιαστικά την πολιτική διάσταση της ναυτικής ισχύος (sea power) και ως εκ τούτω υπήρξε ανέκαθεν σημαντική. Στην πραγματικότητα η άσκηση Ναυτικής Διπλωματίας από τα πολεμικά πλοία υπήρξε περισσότερο συχνή σε σχέση με την αντίστοιχη πολεμικής τους δράση. Αν θα έπρεπε να αποδώσουμε ένα ορισμό τότε Ναυτική Διπλωματία είναι η άσκηση επιρροής στα διεθνή ζητήματα δια μέσου της ναυτικής ισχύος σε περίοδο ειρήνης. Το φάσμα των δραστηριοτήτων της Ναυτικής Διπλωματίας είναι αρκετά ευρύ και μπορεί να επεκτείνεται σε δράσεις εξαναγκασμού (coercion) όπως η διπλωματία των κανονιοφόρων έως άσκηση ήπιας ισχύος (soft power) όπως απλές εθιμοτυπικές επισκέψεις ή συνεργασίες.
Εύκολα συνάγεται ότι μια τέτοια διακρατική συνεργασία εδράζεται (συνήθως) σε στρατηγικούς προσανατολισμούς, με ευρύ φάσμα σκοπών όπως εμπέδωση συνεργασίας, επιβεβαίωση συμμαχιών, άσκηση πίεσης ή στρατηγικά μηνύματα προς τρίτους κτλ. Υπό αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να τυγχάνει και η ερμηνεία των ανάλογων δραστηριοτήτων.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η άσκηση εξαγγέλθηκε μέσα Οκτωβρίου όπου:
α. λίγο πριν την πραγματοποίηση από την Τουρκία βολής S400 στη Μαύρη Θάλασσα (13-16 Οκτ 2020).
β. οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε προεκλογική περίοδο
γ. η κρίση σε Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν είχε διευθετηθεί, με ανάλογες επιπτώσεις στις ρωσοτουρκικές σχέσεις.
δ. η Τουρκία αμφισβητεί τις οριοθετήσεις και τα δικαιώματα θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Για τη Ρωσία αποτελεί ένδειξη της προσπάθειας άσκησης πολυδιάστατης διπλωματίας και προσεταιρισμού των κύριων δρώντων της περιοχής της ΜΕΝΑ (Middle East North Africa). Αντίστοιχα για την Αίγυπτο φανερώνει την επιθυμία της να αναβαθμίσει το στρατηγικό της ρόλο, να αναδείξει την αύξηση της ναυτικής της ισχύος και των φιλοδοξιών της, η οποία αξίζει να σημειωθεί ότι έπεται της συνεχούς αναβάθμισης των ναυτικών της ικανοτήτων. Σε κάθε περίπτωση η Αίγυπτος επιχειρεί να καταστήσει σαφές στην Τουρκία (αλλά και σε όλη την περιφέρεια) ότι θα διεκδικήσει το ρόλο που αναλογεί στο πολυπληθέστερο κράτος της περιοχής και του μουσουλμανικού κόσμου της ΜΕΝΑ, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να επεκτείνει τη στρατιωτική της δράση σε όλη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και πέραν αυτής, όπως στην παρούσα περίπτωση στη Μαύρη Θάλασσα.
Η Ναυτική Διπλωματία αποτελεί ένδειξη στρατηγικών προθέσεων, ωστόσο δεν θα πρέπει οι ενδείξεις αυτές να μετατρέπονται σε υπερβολικές προσδοκίες όπως για πχ η δημιουργία αντιτουρκικών στρατηγικών αξόνων. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η άσκηση Ναυτικής Διπλωματίας διενεργείται με ένα ευρύ φάσμα μέσων αλλά ταυτόχρονα έχει και ένα ευρύ φάσμα στοχεύσεων (από επιβεβαίωση συμμαχιών, αποστολή στρατηγικών μηνυμάτων ή άσκηση πίεσης), συνεπώς ο ρόλος που καλείται να επιτελέσει μπορεί να είναι μόνιμος ή πρόσκαιρος και ως εκ τούτω και τα προσδοκώμενα οφέλη ή αποτελέσματα.
